Szkoła Podstawowa im. Armii Krajowej w Pustelniku

Narodowe Czytanie 2025

5 września nasza szkoła wzięła udział w ogólnopolskiej akcji Narodowe Czytanie. W tym roku skupiliśmy się na twórczości poety z Czarnolasu - Jana Kochanowskiego, czytając na lekcjach języka poslkeigo jego fraszki i rywalizując w zmaganiach kahootowych z wykorzystaniem ciekawostek o poecie. Zwycięzcami byli wszyscy. 

Ciekawostki o Janie Kochanowskim

Wybitny polski twórca, którego twórczość odcisnęła się w znacznym stopniu na twórczości literatury polskiej, można więc uznać go za reformatora polszczyzny.

Brał też czynny udział w sprawach dworu królewskiego, które angażowały go znacząco, jednak dały też wiele rozczarowań, zwłaszcza gdy wspierany przez niego król Henryk Walezy uciekł.

Po opuszczeniu dworu osiadł w Czarnolesie, gdzie chciał zaznać spokojnego i szczęśliwego życia. Niestety, nie było mu to dane, gdyż najpierw stracił swoją córeczkę Urszulę, a kilka lat później odeszła również Hanna.

1. Urodził się około roku 1530 w Sycynie koło Radomia. Dokładna data jego urodzenia nie jest nam znana. Pochodził z rodziny szlacheckiej, jego ojcem był Piotr Kochanowski, matka nazywała się Anna Białaczowska.

 2. Jan miał dziesięcioro rodzeństwa, 4 siostry i 6 braci.

3. Według niektórych źródeł ojciec Jana - Piotr był bardzo skąpym człowiekiem. Zmarł w 1547 roku,  gdy Jan był jeszcze bardzo młody. Jego matka odeszła 10 lat później, gdy Kochanowski był już po studiach.

 4. Swoją edukację rozpoczął w roku 1538 w szkole parafialnej w Zwoleniu lub Sieciechowie. Zapewne odbierał również nauki w domu.

 5. Podjął studia około roku 1544 na Akademii Krakowskiej, na której edukację zakończył w 1549 roku, nie otrzymując żadnego stopnia akademickiego. Studia kontynuował w Królewcu, w którym przebywał w latach 1551-1552 oraz 1555-1556.

 6. Podróżował po Europie i studiował we Włoszech. Studiował na Uniwersytecie w Padwie w latach 1552 do 1555. Do Włoch wracał jeszcze parokrotnie po zakończonej edukacji. Odwiedził również Francję pod koniec 1588 roku. Na stałe wrócił do Polski w maju 1559 roku.

7. Twórczość rozpoczął od pisania poezji łacińskiej, która została wydana i opublikowana pod koniec jego życia w tomach Lyricorum  libellus oraz Elegiarum libri III.

8. W toku 1562 do druku trafił jego hymn "Czego chcesz o nas, Panie". Był to utwór wydany na cześć Boga wychwalanego jako artysta i stwórca wszystkiego, co piękne na świecie.

9. Od połowy 1563 roku rozpoczął służbę u Piotra Myszkowskiego, który w owym czasie sprawował urząd sekretarza królewskiego na dworze Zygmunta Augusta. Piotr był człowiekiem, który skupiał w swoim otoczeniu ludzi sztuki i nauki. Był również mecenasem Jana Kochanowskiego. W późniejszych latach Piotr Myszkowski został biskupem płockim oraz krakowskim.

10. Życie dworskie przyniosło Kochanowskiemu  dużo korzyści majątkowych, choć nie uważał nigdy tego okresu w swoim życiu za udany. Największym rozczarowaniem Kochanowskiego była ucieczka Henryka Walezego w 1574 roku.

11. To właśnie w okresie dworskim Jan Kochanowski rozpoczął pisanie fraszek, które jako dość wolna i frywolna forma literacka w dobitny i czasem rubaszny sposób przedstawiała świat. Do końca swojego życia Kochanowski pozostał wierny tej formie literackiej.

12. Większość roku 1569 spędził w Lublinie, gdzie brał udział w obradach sejmu walnego. To właśnie tam miał miejsce drugi hołd Prus Książęcych.

13. Kochanowski ożenił się z Dorotą Podlodowską z Przytyka.

14. Po okresie funkcjonowania na dworze królewskim Kochanowski przeniósł się do Czarnolasu, majątku, który otrzymał w spadku po zmarłym ojcu.

 15. Z Dorotą miał 6 córek, z których trzy zmarły w okresie dzieciństwa. Męski potomek Kochanowskiego urodził się dopiero po jego śmierci.

16. Dla Jana Zamoyskiego napisał dramat „Odprawę posłów greckich”, nad którym pracował do końca 1577 roku.

17. Pod wpływem śmierci swojej dwuipółrocznej córeczki Urszuli, Kochanowski zaczął pisać Treny.  Urszula zmarła w 1579.

18. Ok. 1583 roku zmarła jego kolejna córeczka - Hanna. Zmarłej Hannie Kochanowski poświęcił Epitafium dołączone do drugiego wydania Trenów.

19. Większość dzieł Kochanowskiego powstała w języku polskim.

Jego twórczość wywarła ogromny wpływ na późniejszych polskich poetów i doprowadziła do prawdziwej rewolucji językowej w sferze literatury.

20. Kochanowski zmarł w Lublinie, 22 sierpnia 1584 roku w godzinach popołudniowych. Miał 54 lata. Przyczyną śmierci poety był atak serca.

21. Jana Kochanowskiego pochowano w Lublinie, skąd najprawdopodobniej w następnym roku na polecenie jego żony szczątki przeniesiono do kaplicy kościoła w Zwoleniu.